Gendergerelateerd geweld is geweld dat wordt gepleegd op basis van iemands gender, oftewel op basis van iemands mannelijke of vrouwelijke identiteit. Dit kan verschillende vormen aannemen, zoals fysiek, seksueel en psychisch geweld. Een bekende vorm van gendergerelateerd geweld is huiselijk geweld. In de aanpak van huiselijk geweld speelt gender een belangrijke rol. In dit artikel bespreken we deze rol en waarom het van belang is om gendergerelateerd geweld serieus te nemen.
Gender in de aanpak van huiselijk geweld
Stereotype ideeën over gender en rolpatronen, spelen van een rol bij huiselijk geweld. Dit zijn maatschappelijk ideeën over wie welke rol heeft in de samenleving en in relaties. Stereotype genderbeelden zijn bijvoorbeeld dan mannen sterk moeten zijn, kostwinnaar zijn voor het gezin en dat zij zich niet kwetsbaar moeten opstellen. Voor vrouwen kan het bijvoorbeeld gaan om het idee dat zij verzorgend zijn, kwetsbaarder en dat zij een ondergeschikte rol moeten aannemen ten opzichte van de man. Mensen die niet voldoen aan deze stereotype rollen, kunnen kwetsbaarder zijn voor huiselijk geweld. Ook kunnen deze ideeën een rol spelen in het huiselijk geweld zelf, bijvoorbeeld als de ene partner de andere partner aanspreekt op deze rolpatronen of op het niet voldoen daar aan. Gendergerelateerd geweld kan zowel mannelijke als vrouwelijke plegers en slachtoffer betreffen. Het is dus niet uitsluitend geweld van de man naar de vrouw, maar dit kan ook andersom plaatsvinden, in homorelaties spelen en kan voorkomen bij mensen die zich niet als cisgender identificeren.
Het aanpakken van genderstereotypen en het creëren van een cultuur waarin geweld niet wordt geaccepteerd is van belang bij de aanpak van gendergerelateerd geweld.
Istanbul conventie
De Conventie van Istanbul is een verdrag van de Raad van Europa dat gericht is op het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld. Het is het eerste juridisch bindende instrument op internationaal niveau dat zich specifiek richt op gendergerelateerd geweld en huiselijk geweld.
De Conventie van Istanbul definieert gendergerelateerd geweld als geweld dat plaatsvindt vanwege de genderidentiteit van een persoon, of dat onevenredig vrouwen treft. Het omvat fysiek, seksueel en psychologisch geweld, evenals economisch geweld en stalking. Het verdrag erkent ook de intersectionaliteit van gendergerelateerd geweld en erkent dat vrouwen en meisjes die zich in meerdere kwetsbare situaties bevinden, zoals vrouwen met een handicap of migrantenvrouwen, meer risico lopen op geweld.
De Conventie van Istanbul verplicht landen om preventieve maatregelen te nemen, zoals het bevorderen van gendergelijkheid en het aanpakken van genderstereotypen, om geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld te voorkomen. Het verdrag benadrukt de noodzaak van bescherming, ondersteuning en dienstverlening aan slachtoffers van gendergerelateerd geweld.
In het kort stelt de Conventie van Istanbul dat gendergerelateerd geweld een schending van de mensenrechten is en dat landen een zorgplicht hebben om maatregelen te nemen om dit geweld te voorkomen, te beschermen en te bestraffen. Het verdrag erkent de genderdimensie van geweld en benadrukt de noodzaak van gendersensitieve aanpak in de preventie en bestrijding van gendergerelateerd geweld.
Gendersensitief werken
Gendersensitief werken is een manier van werken waarbij rekening wordt gehouden met de verschillende genderidentiteiten en -uitingen van individuen en de invloed daarvan op hun leven en welzijn. Bij gendersensitief werken wordt er aandacht besteed aan de manier waarop genderstereotypen en genderongelijkheid van invloed kunnen zijn op het welzijn van cliënten en hoe dit kan leiden tot gendergerelateerd geweld.
Vijf tips om gendersensitief te werken:
- Stel open vragen: Vraag cliënten naar hun genderidentiteit en hoe dit van invloed is op hun leven en ervaringen.
- Pas de taal aan: Vermijd stereotiepe aannames en spreek neutraal over genderidentiteit.
- Wees alert op verschillende ervaringen: Houd rekening met de verschillende ervaringen van mannen, vrouwen en andere genders en vraag cliënten naar hun specifieke behoeften en wensen.
- Bespreek de verschillende vormen van gendergerelateerd geweld en de manier waarop deze kunnen worden aangepakt binnen de context van gendergelijkheid.
- Werk samen met organisaties en experts die zich richten op gendergelijkheid en gendergerelateerd geweld om je kennis en vaardigheden op dit gebied te vergroten.
